Cách làm dạng đề phân tích, cảm nhận về anh hùng trong tác phẩm

cập nhật: 3/1/2019

Bạn Đang Xem: Cách làm dạng đề phân tích, cảm nhận về anh hùng trong tác phẩm

canh chỉnh từ Nguồn:

https://www.tienphong.vn/

https://www.facebook.com/SieuKyNangVan/

https://hoc247.vn/

Đề DEMO: Bàn về chị Dậu trong tiểu thuyết Tắt đèn của Ngô Tất Tố, nhà văn Nguyễn Tuân viết: “Ngô Tất Tố đã đưa ra, đã dám đưa ra một anh hùng đàn bà nông thôn khỏe khoắn, cạnh tranh lành mạnh như chị Dậu”. Hãy phân tích anh hùng chị Dậu qua đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” để làm sáng tỏ ý kiến trên.

PHẦN 1: ĐẶC ĐIỂM CỦA NHÂN VẬT TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC.

– hero là linh hồn của cả một tác phẩm, mang chở nội dung phản ánh, tư tưởng, chủ đề của tác phẩm, là nơi kí thác ẩn ý về con người, về nhân sinh của nhà văn. Một hero vhọc tập lớn bao giờ cũng mô tả một số phận, một ngụ ý nhân sinh độc đáo và thường điển hình cho một tầng lớp xã hội, một kẻ thống trị, thậm chí 1 thời đại.

Với dạng đề yêu cầu phân tích anh hùng thì nhiệm vụ của chúng ta là làm sáng tỏ những đặc điểm của người hùng đó, đồng thời mô tả được “ý đồ” mà tác giả muốn gửi gắm khi xây dựng người hùng ấy.

– hero trong tác phẩm vhọc hành là “con đẻ”, là sản phẩm sáng tạo của một nhà văn nhất định. Nó là kết quả của một quá trình khám phá, chiêm nghiệm. Nó là sản phẩm từ sự tổng hợp, nhào nặn. Cũng do thế, người hùng mang dấu ấn của cá nhân sáng tạo ra nó. Phân tích người hùng còn để nhận ra anh tài, đặc điểm bút pháp của nhà văn, để thêm thú vị khi thưởng thức một giá trị thẩm mĩ.

Không ít học sinh còn đối chiếu máy móc người hùng với hiện thực lịch sử, với sự thực cuộc đời để đánh giá đúng, sai, hay, dở mà quên đi một sự thực khác: người hùng có thể mang màu sắc “siêu thực”, có thể đi lối riêng theo cách dẫn dắt, theo ý đồ và văn pháp nghệ thuật của nhà văn.

– Một người hùng vhọc hành thành công cũng như một con người sinh động ngoài đời vậy. Đó là “con người này” trong sự phân biệt với con người khác. Nó có tính cách riêng, số phận riêng không thể lẫn. Bởi thế, suy cho cùng, phân tích một hero làm sáng tỏ một tính cách, một số phận. Song vấn đề là nhà văn không trực tiếp bước &o tác phẩm mà nói lên điều ấy. Tính cách, số phận hero hiện lên sinh động trong tác phẩm qua nhiều bình diện cụ thể. Đó chính là 6 bình diện chúng ta cần lưu ý ở phần 3.

PHẦN 2: NHỮNG ĐIỀU CẦN TRÁNH KHI LÀM DẠNG ĐỀ PHÂN TÍCH/ CẢM NHẬN VỀ NHÂN VẬT TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC:

– Thứ nhất, biến bài phân tích anh hùng thành một bài miêu tả.

Quá trình phân tích một hero vhọc tập cần gắn với sự cảm thụ, đánh giá văn pháp nghệ thuật miêu tả của nhà văn. Chữ phân tích ở đây không nên hiểu chỉ là một thao tác nghị luận (chỉ ra các đặc điểm của hero) mà khái quát cả sự nhận xét, đánh giá bằng cảm thụ, suy nghĩ của mình.

– Thứ hai, bài phân tích hero chỉ dừng ở cấp độ cụ thể mà không nâng lên tầm khái quát để rút ra tư tưởng, hàm ý của nhà văn.

Nên nhớ rằng khi xây dựng một hero (nhất là hero chính), bao giờ nhà văn cũng muốn gửi gắm qua đó một cách nhìn nhận về xã hội, một hàm ý nhân sinh. Nếu phân tích hero mà chỉ dừng ở anh hùng nghĩa là chưa ý thức được vị trí của hero ấy trong chủ đề, tư tưởng của tác phẩm.

PHẦN 3: DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN PHÂN TÍCH/ CẢM NHẬN VỀ NHÂN VẬT TRONG TÁC PHẨM VĂN HỌC:

I. Mở bài:

+ Giới thiệu tác giả (đề tài, phong cách, đánh giá…), tác phẩm (xuất xứ, cảnh ngộ sáng tác, giá trị…).

+ Giới thiệu vấn đề nghị luận.

II. Thân bài:

Xem Thêm : Lãi suất nợ vay quá hạn, chậm trả bank Vietcombank bao lăm

1. Giải thích nhận định đặt ra ở đề bài (nếu có)

2. Lần lượt phân tích/ cảm nhận về các bình diện của anh hùng theo yêu cầu đề.

Vd:

* Lai lịch:

– Đây là bình diện đầu tiên góp phần hình thành đặc điểm tính cách, chi phối con đường đời của hero, cũng như mục đầu tiên ta thường khai trong bản “Sơ yếu lí lịch” là thành phần xuất thân, hoàn cảnh gia đình vậy.

– Lưu ý không phải tác phẩm nào chúng ta cũng nên cần phải chú ý đến lai lịch của hero. Chúng ta chỉ chú ý đến lai lịch của anh hùng khi đó là một dụng ý của nhà văn trong việc khắc họa số phận và tính cách của anh hùng mà thôi.

*Ngoại hình:

– Trong vhọc hành, nhà văn miêu tả ngoại hình hero thường với hai mục đích:

+ Thứ nhất, để cá thể hóa hero, nghĩa là tạo ấn tượng riêng về hero ấy (không thể lẫn &o các anh hùng khác).

+ Thứ hai, qua vẻ hiệ tượng mà phần nào hé mở tính cách, bản chất của hero ấy. Một nhà văn có tài thường chỉ qua một số nét khắc họa chấm phá có thể giúp người đọc hình dung ra diện mạo, tư thế cùng bản tính của một anh hùng nào đó.

Khi cảm nhận, phân tích ngoại hình hero cần thấy rằng phần lớn trường hợp, đặc điểm tính cách, chiều sâu nội tâm được thống nhất với vẻ hình thức. Song cũng có những trường hợp cái bên phía trong và vẻ bên ngoài của hero “chơ vơ khớp”, thậm chí trái ngược nhau.

Trong phân tích anh hùng, cần qua các chi tiết ngoại hình mà “đọc” đúng nội tâm, thực chất của đối tượng.

* Ngôn ngữ:

– Qua lời ăn tiếng nói, qua cách dùng từ, giọng điệu của một người, chúng ta có thể nhận ra nghề nghiệp, trình độ văn hóa, nhận ra tính cách của con người ấy.

– Ngôn ngữ của hero văn học thành công thường được cá thể hóa cao độ, nghĩa là mang đậm dấu ấn của một member. Nhà văn có tài là người biết sống với nhiều anh hùng, nắm bắt được nhiều kiểu ngôn ngữ.

* Nội tâm:

– Khi phân tích hero cần thân mật đến thế giới bên phía trong với những cảm giác, cảm xúc, tình cảm, suy nghĩ… Thế giới bên phía trong này thường ảnh hưởng với thế giới phía bên ngoài (môi trường thiên nhiên, sự biến chuyển của đời sống xã hội, quan hệ và hành động của các anh hùng khác xung quanh) đồng thời cũng có quy luật vận động riêng của nó.

– Một nghệ sĩ tài năng thường cũng là một bậc thầy trong việc nắm bắt và diễn tả tâm lí con người. Miêu tả chân thực, tinh tế đời sống nội tâm hero là chỗ thử thách tài nghệ nhà văn và cảm nhận, phân tích được một cách kĩ lưỡng, thuyết phục mặt này cũng thành nơi chứng tỏ năng lực của người phân tích tác phẩm.

* Cử chỉ, động thái:

– thực chất của con người ta bộc lộ chân xác, đầy đủ nhất qua cử chỉ, biện pháp hành động. Phân tích anh hùng, vì thế, cần tập trung khai thác kĩ bình diện này. Đó là sự thật hiển nhiên.

– Nhưng đáng chú ý là bản chất anh hùng không chỉ bộc lộ ở việc anh hùng ấy làm mà còn qua cách làm việc đó của hero nữa.

* Lời các anh hùng khác về anh hùng:

Để khắc họa tính cách, bản chất một hero, nhà văn còn mượn lời nói, lời đánh giá của các anh hùng khác. Lắm khi, nhà văn còn “tổ chức” cho các hero khác đàm phán, tranh bao biện về anh hùng ấy.

Xem Thêm : Tại sao ếch kiếm ăn &o ban đêm mà không phải ban ngày?

⛔ LƯU Ý:

– Mỗi hero được nhà văn xây dựng theo một phương thức riêng. Có hero thiên về biện pháp hành động (ví dụ Trương Phi – Tam quốc diễn nghĩa), có hero thiên về diễn biến tâm trạng và hành động (Mị – Vợ chồng A phủ), hoặc có hero lại thiên về diễn biến tâm trạng (Bà cụ Tứ- Vợ nhặt), hoặc có những nhân vật kịch (Trương Ba, Vũ Như Tô) lại thiên về lời nói và hành động kịch. Bên cạnh đó, không phải bất cứ nhân vật nào cũng được nhà văn biểu lộ đầy đủ các bình diện: lai lịch, ngoại hình, ngôn ngữ, nội tâm, cử chỉ, hành động, qua lời các nhân vật khác. Tùy trường hợp mà có chỗ nhiều, chỗ ít, chỗ đậm, chỗ nhạt. Bởi thế, không phải cứ máy móc tìm đủ, phân tích đủ mà cần biết tập trung, xoáy sâu &o các bình diện thành công nhất của tác phẩm hoặc xoáy &o khía cạnh mà vấn đề nghị luận đặt ra.

Đề bài yêu cầu phân tích một khía cạnh của nhân vật (Ví dụ phân tích diễn biến tâm trạng của Thúy Kiều trong đoạn trích “Trao duyên”) thì chỉ chú ý phân tích kĩ khía cạnh đó để làm nổi bật vấn đề. Không sa đà kể lể về cuộc đời, hoàn cảnh sống, ngoại hình,… của nhân vật.

Đề bài yêu cầu phân tích nhân vật để chứng minh nhận định thì cần chú ý phân tích những khía cạnh của nhân vật để làm nổi bật vấn đề, chứng minh, làm rõ nhận định đó.

– Cũng không cứ phải tuần tự theo sáu bình diện như thế mà có thể sắp xếp theo cách riêng, sao cho bài văn của mình hấp dẫn.

– Trong quá trình phân tích có thể so sánh với nhân vật khác (chỉ ra nét tương đồng hoặc khác biệt) để làm nổi bật vấn đề. Chú ý: so sánh với các nhân vật có điểm tương đồng hoặc cùng thời kì, cùng chủ đề…

– Để có căn cứ phân tích, để có chất liệu làm bài, khi đọc tác phẩm cần ghi nhớ các chi tiết, các Hình ảnh về từng phương diện ấy.

3. Đánh giá về nhân vật:

– Ý nghĩa của nhân vật trong việc mô tả chủ đề tư tưởng của tác phẩm.

– Nghệ thuật xây dựng nhân vật: Khác với phân tích cả tác phẩm, đề bài dạng này chỉ yêu cầu phân tích nhân vật. cho nên, phần nghệ thuật nên chăm sóc cho những thủ pháp giúp nhân vật trở nên điển hình, ví dụ như:

+ Nghệ thuật xây dựng cốt truyện (giúp nhân vật bộc lộ tính cách).

+ Nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật.

+ cấu tạo.

+ Nghệ thuật xây dựng các tuyến nhân vật khác

…

III. KẾT BÀI:

– Tổng kết, khẳng định lại vấn đề:

(1) đặc điểm điển hình của nhân vật.

(2) đặc điểm/phong cách/ bút pháp nổi trội của tác giả trong việc xây dựng thành công nhân vật.

=> Khẳng định giá trị của tác phẩm và sự đúng/ sai của vấn đề cần nghị luận (với dạng bài nêu suy nghĩ về 1 nhận định).

————-

BÀI LÀM MINH HỌA:

ĐỀ BÀI: Bàn về chị Dậu trong tiểu thuyết Tắt đèn của Ngô Tất Tố, nhà văn Nguyễn Tuân viết: “Ngô Tất Tố đã đưa ra, đã dám đưa ra một nhân vật đàn bà nông thôn khỏe khoắn, lành mạnh như chị Dậu”. Hãy phân tích nhân vật chị Dậu qua đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” để làm sáng tỏ ý kiến trên.