Điển cố là gì? Đặc điểm và ý nghĩa của điển cố trong vhọc hành

Điển cố chắn hẳn là một khái niệm vô cùng mới mẻ đối với nhiều người khi được nhắc đến. Tuy nhiên, trong vhọc hành thì điển cố có một vai trò cực kỳ quan trọng. Nhắc đến điển cố thì đây cũng được coi là một chuẩn mực trong thơ và vhọc hành. Để biết được điển cố là gì và Đặc điểm và ý nghĩa của điển cố trong vhọc hành thì bạn đọc hãy đến ngay với bài viết dưới đây của trường THPT Lê Hồng Phong ngay nhé!

Bạn Đang Xem: Điển cố là gì? Đặc điểm và ý nghĩa của điển cố trong vhọc hành

Điển cố là gì?

Điển cố là một từ Hán Việt. Theo từ điển Hán Việt, điển cố có nghĩa là những tích truyện; điển cố xưa kia được gọi là điển tích là kể về các tấm gương hiếu thảo, anh hùng liệt sĩ, các tấm gương đạo đức hoặc các câu chuyện có triết lý nhân văn trong lịch sử thường là của Trung Quốc.

Điển cố là gì?

Trong vhọc tập truyền thống, việc nhìn người chính là 1 cách để tự soi xét mình, lấy các điển cố điển tích trong lịch sử để làm tham chiếu, luận giải là 1 cách rất tốt để làm sáng tỏ ý mà ta muốn biểu đạt. chính thế cho nên, điển cổ được sử dụng nhiều trong thơ ca và vhọc hành; được xem là một chuẩn mực của xã hội.

Điển cố điển tích thường được sử dụng để giáo dục, gợi nhắc con người qua những tấm gương thời xưa như hiếu thảo, phụ mẫu, trung thành,….Lấy điển tích, điển cố để xây dựng các câu thơ, câu văn, tạo bối cảnh cho câu văn, ám chỉ những hàm nghĩa sâu xa, chứa đựng nhiều tâm tư, nguyện vọng của tác giả. Dạng điển tích rất ngắn gọn, đôi khi chỉ gói gọn trong 2 từ nên việc nhận biết khá dễ dàng.

Ví dụ: Trong câu thơ “Một nền Đổng Tước khóa xuân hai Kiều”, Nguyễn Du đã nhắc tới điển cố hai chị em Kiểu trong thời Tam Quốc. bây chừ, với sự phát triển chóng mặt mẽ của kinh tế – xã hội, con người thay đổi tư tưởng, giá trị nhân văn cũng thay đổi nên việc sử dụng các điển tích cổ trên đã ít đi rất nhiều.

Bạn đang xem: Điển cố là gì? Đặc điểm và ý nghĩa của điển cố trong vhọc hành

Đặc điểm và ý nghĩa của điển cố trong Vhọc hành

Đặc điểm của điển cố trong vhọc hành

Điển cố mang những đặc điểm khác biệt với các thể loại vhọc hành khác, cụ thể như sau:

• Tính liên tưởng

Điển tích điển cố móc nối các câu chuyện thời xưa với nhau nên bối cảnh của nó thường khiến cho người đọc liên tưởng tới những câu truyện nổi bật thời xưa.

Với đặc điểm về tính liên tưởng thì sẽ được biểu hiện qua các mối liên hệ về hiện thực văn cạnh và nghĩa trực tiếp của điển cố. Nó thường được gắn với những mẩu truyện thời xưa nên sẽ nên phải có tri thức và sự hiểu biết thì mới có thể hiểu được toàn vẹn ý nghĩa và liên tưởng 1 cách chuẩn xác nhất.

• Tính cô đọng, giàu hàm súc

Chỉ chứa đựng trong hai từ cũng như vô &n cái nghĩa ở trong đó. Nhiều khi điển cố sẽ chỉ tồn tại trong hai câu từ hoặc có hiệ tượng ngắn gọn nhưng những ý nghĩa của nó lại vô cùng giàu cảm xúc và chứa nhiều hàm ý diễn giải khác nhau. Với những câu văn, câu thơ ngắn gọn đó tuy rằng khi đọc sơ qua chúng ta sẽ không nghĩ rằng nó thực sự có ý nghĩa nhưng bản chất lại mang cả một hàm ý khái quát phía bên phía trong.

Chẳng hạn như là trong bài thơ “Bạch Đằng giang phú” của tác giả Trương Hán Siêu thì có câu là “Những tưởng gieo roi một lần, quét sạch Nam bang bốn cõi” trong câu “gieo roi” dùng để chỉ sự độc ác hăng, tàn bạo và đầy sự tham vọng của quân xâm lược.

• Tính linh động và có tính đa dạng

Xem Thêm : Bóng nửa tối nằm ở phía sau vật cản A. Chỉ nhận được ánh sáng từ

Cùng một nội dung nhưng điển tích điển cố lại có thể mô tả dưới nhiều hình thức khác nhau.

“Trải qua 1 cuộc dâu bể

Những điều trông thấy mà đau đớn lòng”

“tang thương” là biến thể của điển cố nguyên gốc “bãi bể nương dâu”, chỉ sự thay đổi của cuộc đời. Điển cố này được mượn từ sách Liệt tiên truyện. Trong văn bản Nấp ủ, đã có sự kết hợp “bãi bể nương dâu” (dịch nghĩa của “tang điền”) với yếu tố cấu thành danh ngữ “cuộc” tạo thành cấu tạo của danh ngữ “cuộc bể dâu”. Đây là một dạng biến thể của điển cố được dùng trong vhọc tập.

Một số điển ngữ khác lại được hình thành do sự tóm lược nội dung của điển Hán, trích từ ngữ chính trong tích chuyện gốc Hán. Ví dụ như điển Nấp ôm Án họ Mạnh được lấy từ điển Hán “tề mi” hay “cử án tề mi” trong sách Hậu Hán thư. câu chuyện nói về tình cảm, sự tôn trọng của nàng Mạnh Quang đối với người chồng.

• Tính bao quát

Thông qua một từ ngữ ngắn gọn, điển cố dẫn người đọc &o thế giới cổ xưa, đi đến một ý nghĩa chung, bao quát. Tính bao hàm của điển tích điển cố còn mô tả ở việc một điển cố có thể mang nhiều ý nghĩa, bao quát cho các tính chất và hình tượng khác nhau có tính gần gũi.

ới những điển cố thì người đọc sẽ được đến với những thế giới từ ngàn xưa với nhiều Bức Ảnh bao quát và mang một ý nghĩa rất chung. Nhờ có tính bao quát thì Anh chị em đọc tác phẩm qua đó sẽ dễ hình dung hơn về thông điệp của tác giả kể đến hoặc gửi gắm. Qua đây những tác phẩm vhọc tập xưa sẽ mang nhiều ý nghĩa hơn và lưu truyền được các ý nghĩa đó lâu dài.

Không những vậy, điển cố còn được mang rất nhiều ý nghĩa cho nhiều tính chất khác nhau hoặc nhiều hình tượng khác nhau có mối quan hệ gần gũi.

Ý nghĩa của điển cố chuẩn nhất

Điển cố bây chừ được hiểu theo hai nghĩa cơ bản là nghĩa đen và nghĩa bóng. Đối với nghĩa đen thì điển cố là điển ngữ sẽ ghi lại về một Bức Ảnh cụ thể và sinh động về một sự vật nào đó. Còn đối với nghĩa bóng thì điển cố sẽ có một tính khái quát và mang tính trừu tượng để ám chỉ về một sự vật hay bất cứ một tính chất động thái nào đó.

Ý nghĩa của điển cố trong vhọc hành

Để có thể hiểu hết được ý nghĩa của điển cố thì mỗi chúng ta sẽ bắt buộc phải tìm hiểu về hàm ý của nó thông qua những câu truyện hoặc những tác phẩm vhọc tập xưa. Từ đó mới có thể hiểu được ý nghĩa ẩn dụ mà các tác giả muốn truyền tải cho người đọc. Việc khai thác điển cố đôi khi sẽ khó phân biệt và chúng ta đôi khi sẽ không nhận biết được đó là điển cố.

Các điển cố hay trong vhọc tập

Con ngựa thành Tơ – roa: Theo thần thoại Hy Lạp, quân Hy Lạp muốn chiếm thành đã sử dụng một con ngựa gỗ, trong bụng chứa nhiều quân mai phục rồi đánh lừa quân thành Tơ – roa đưa &o thành. Đêm đến, quân Hy Lạp từ trong bụng ngựa chui ra, mở cửa thành, đốt lửa làm ám hiệu cho đại quân mở cửa &o thành. Thành Tơ – roa bị hạ, sau này trong văn học, điển tích “con ngựa thành Tơ – roa” dùng để chỉ việc làm có nội ứng, hay phía bên ngoài đẹp đẽ nhưng bên trong chứa đầy âm mưu.

Xem Thêm : Nguyên nhân tại sao điều hòa chảy nước và cách khắc phục

Ngựa Xích thố: Ngựa Xích thố là ngựa có lông màu đỏ, tượng trưng cho ngựa quý. Trong truyện “Tam quốc diễn nghĩa”, có con ngựa xích thố nổi tiếng của Quan Công do Tào Tháo tặng, đưa Quan Công vượt qua mọi cửa ải. Ngựa Xích thố giỏi chiến trận, trung thành với chủ, chỉ có Quan Công và Lão Bố là dùng được nó. Khi Quan Công mất ngựa Xích thố cũng buồn bã mà chết. Ngựa Xích thố nổi tiếng trong lịch sử Trung Quốc, cứ thấy có con ngựa &o có lông đỏ, người ta lại gọi đó là con Xích thố.

Kiếp ngựa trâu: Trong ý thức dân gian, trâu và ngựa thường được coi là biểu tượng của những thân phận thấp hèn, gắn liền với sự lao động cực nhọc. Do đó, kiếp ngựa trâu thường được dùng trong văn học dân gian để chỉ thân phận nô lệ, bị áp bức.

Lên xe xuống ngựa: Xe và ngựa là phương tiện giao thông, thay thế cho sức người. Thành ngữ “lên xe xuống ngựa” biểu tượng cho sự thay thế tân tiến, biểu tượng cho sự xung mãn của những những tầng lớp khá giả, thường là tầng lớp thống trị chuyên “ăn trắng mặc trơn, lên xe xuống ngựa”.

Một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ: “Tàu” ở đây chỉ chuồng để nuôi ngựa. Dân gian đã mượn vật nuôi là con ngựa – một con vật thân thiết với con người để nói lên một cách sâu sắc vấn đề đạo lý. “Một con ngựa đau” – chỉ sự hoạn nạn của một cá thể; “cả tàu bỏ cỏ” biểu thị sự chia sẻ của đồng loại. => Câu thành ngữ này nói lên truyền thống tương thân, tương ái, chia sẻ hoạn nạn của cộng đồng người.

Ngưu tầm ngưu, mã tầm mã: Câu tục ngữ có nguồn gốc Hán – Việt: ngưu = trâu, mã ngựa; tầm = tìm. Nghĩa của nó là “trâu tìm trâu, ngựa tìm ngựa”. Nhằm đúc kết một kinh nghiệm trong cuộc sống có giá trị như một chân lý về quan hệ giữa người với người; người tốt sẽ tìm đến người tốt làm bạn thân. Cứ như vậy, kẻ xấu sẽ gặp gỡ người xấu, cùng hội cùng thuyền với nhau.

Cưỡi ngựa xem hoa: Câu này có ý nghĩa là qua loa, đại khái, không tìm hiểu kỹ. Sở dĩ có câu thành ngữ này đó là do câu chuyện: Một chàng công tử chân bị què, muốn đi xem mặt vợ. Không ngờ cô vợ tuy đẹp nhưng lại bị sứt môi. Người làm mối cho công tử cưỡi ngựa đi qua cổng và dặn cô gái đứng ở cổng, tay cầm bông hoa che miệng. hai bên đồng ý kết hôn, khi cưới xong mới biết các tật của nhau.

Ngựa quen đường cũ: Ngoan cố, chứng nào tật ấy, không chịu canh và chỉnh sửa.

Cách khai thác điển tích điển cố trong văn học

Cách khai thác điển tích điển cố ở 2 khía cạnh đó là ý nghĩa và nguồn gốc xuất xứ.

Điển tích, điển cố có 2 ý nghĩa cơ bản đó là:

• Nghĩa đen: Là nghĩa của điển ngữ, ghi lại Hình ảnh cụ thể, sinh động về sự vật.
• Nghĩa bóng: Là nghĩa được dùng trong điển cố, mang tính khái quát, trừu tượng, có khi dùng để ám chỉ một sự vật, tính chất hay động thái nào đó.

Muốn hiểu được đầy đủ các điển tích điển cố thì cần phải tìm hiểu kỹ lưỡng những câu chuyện xưa, hiểu được các ý ẩn dụ trong đó. Ngày nay, khi nhắc tới điển tích điển cố nhiều người vẫn không biết đó là điển cố, điển tích gì vì rất khó phân biệt.

video về Điển cố là gì? Đặc điểm và ý nghĩa của điển cố trong văn học

Kết luận

Qua bài viết trên chắc hẳn bạn cũng đã hiểu được về điển cố là gì và Đặc điểm và ý nghĩa của điển cố trong văn học. Hy vọng rằng, các thông tin có trong bài viết trên đây về điển tích điển cố sẽ giúp ích bạn. cám ơn Các bạn đã theo dõi!

Đăng bởi: THPT Lê Hồng Phong

Chuyên mục: Giáo Dục