Thiên Thần và Ác Quỷ (Kỳ 2): Satan và Lucifer – Lost Bird

Sau bài viết trước tản mạn về Lucifer, Lost Bird đã nhận được đề xuất từ bạn đọc là hãy viết bài phân biệt hai hero là Satan và Lucifer có gì giống và khác nhau. Đề tài này vốn làm tốn nhiều giấy mực của bao thế hệ từ những học giả đến Anh chị trẻ yêu thích tìm hiểu về huyền sử và tôn giáo. Lucifer và Satan có phải là một không?

Bạn Đang Xem: Thiên Thần và Ác Quỷ (Kỳ 2): Satan và Lucifer – Lost Bird

Trong bài viết này, Lost Bird sẽ tránh không khẳng định vội &ng về hai hero trên mà sẽ đưa ra các thuyết và dữ kiện để chúng ta cùng tham khảo thêm và có nhận định của riêng mình.

Trên bình diện ngôn ngữ, xét về mặt từ nguyên của tiếng Hebrew cổ trong Kinh Cựu Ước và các bản dịch tương đương

Cách cực tốt để định nghĩa một khái niệm là truy ngược về nghĩa cổ của những danh từ chúng ta đang dùng.

”Lucifer” chỉ xuất hiện rõ rệt một lần duy nhất trong Kinh Cựu Ước (sách Isaiah 14:12) và chỉ một vị vua của người Babylon là Nebuchadnezzar Đệ Nhị bị lên án là kẻ cao ngạo tôn thờ chính bản thân mình và muốn chống đối lại Chúa (sách Isaiah 14:3 và 14:4). Lucifer ở đây vốn chưa tượng trưng cho ác quỷ hay thiên thần sa ngã nào.

Như vậy, bản thân từ ”ha-Satan” trong nguyên bản tiếng cổ Hebrew của người Do Thái không phải là một cái brand name cá nhân của thực thể nào, nó là một danh xưng hoàn toàn có thể áp đặt cho một người, một nhóm người, một thế lực nào đó có mâu thuẫn với các thế lực khác. Trên bình diện ngữ pháp, ”ha” ở đây đơn giản là một mạo từ, chúng ta có thể dịch sang tiếng Anh là ”The Accuser” với nghĩa tương đương.

Từ ”Satan” xuất hiện đầu tiên với nghĩa ”adversary” trong Sách Dân Số (The Book of Numbers, 22:22) để miêu tả một thiên thần được Chúa phái xuống để phán tội Balaam (kẻ có ý chống lại Chúa và mắng chửi con dân Israel).

Trích dẫn:

Như vậy đến đây Anh chị có thể kết luận sau khi đối chiếu về mặt từ ngữ, Lucifer và Satan hoàn toàn khác nhau và không có sự liên kết nào. Chúng ta nên hiểu hai từ này theo văn cảnh chứ không nên áp đặt 1 cách hiểu lên chúng 1 cách cảm tính.

Trên phương diện huyền sử, Satan và Lucifer đã bị nhầm lẫn như thế nào?

Những câu truyện trong Kinh Thánh có thể coi là huyền sử, vì nó vừa gắn với những anh hùng lịch sử có thật (như Chúa Jesus và các tông đồ…) nhưng lại đậm màu sắc tâm linh, huyền bí đặc trưng của tôn giáo.

Sự đồng nhất của Satan và Lucifer được bắt nguồn từ các nguyên nhân chính sau đây:

Như vậy, nếu chúng ta bằng lòng những câu chuyện hấp dẫn trên của các nhà truyền giáo (đơn giản vì chúng hay ho và có hệ thống), thì chúng ta vẫn đi đến một kết luận là Lucifer và Satan không tương đồng. Bản thân Lucifer cũng là một hình tượng được thêm thắt thông qua những cách vừa kể.

Một số dẫn chứng tiếp theo sẽ trích dẫn Kinh Thánh để củng cố cho lập luận trên.

Satan được tạo ra từ thuở hồng hoang để phục vụ cho mục đích của Chúa

Trích dẫn Kinh Thánh bản dịch tiếng Việt năm 1926 để Anh chị dễ đọc hiểu và hình dung. Câu sau là lời Chúa trong sách Isaiah 54:16.

”Kẻ phá hoại” ở đây cũng là ám chỉ Satan. Trong sách của John đã mô tả Satan đã là kẻ giết người, kẻ nói dối ngay từ ”thuở ban sơ”. Nguyên văn như sau:

Sách Job 26:13 mô tả ”the serpent” (con rắn đã dụ dỗ Adam và Eva, tha hóa loài người, tức chính là hóa thân của Satan, hay ”Devil” – cái xấu nói chung) được chính Chúa tạo ra từ bàn tay người. Từ ”Devil” xuất phát từ ”Diabolos” trong tiếng Hy Lạp cổ có nghĩa là ”kẻ nói lời xấu xa, kẻ vu khống”.

Xem Thêm : Văn mẫu lớp 7: Cảm nghĩ về người thầy, cô giáo kính yêu Dàn ý

Cụ thể như sau:

Có thể nói, bản thân Satan là 1 lực lượng do chính Chúa tạo ra để ”diễn” vai đối lập nhằm thử thách loài người xem ai xứng đáng để được lên thiên đường bên cạnh Chúa, và ai sa đọa bán mình vì dục vọng bắt buộc phải xuống hỏa ngục để bị Satan phán tội. Đến đây thì có thể bạn đọc đã ngầm hiểu ra được vì sao ”Satan” lại có nghĩa là ”Accuser – Kẻ cáo buộc” rồi chứ?

Nếu bạn có đọc qua Kinh Thánh thì sẽ biết Satan không chỉ cám dỗ để thử thách con người, cả Chúa Jesus cũng từng bị cám dỗ. Tức Chúa cha (Chúa Trời) cũng muốn mượn tay anh chàng ”thẩm định viên” khó tính này thử thách chính con trai mình nữa.

Cụ thể được ghi chép như sau trong câu truyện ”Chúa Jesus chịu ác quỷ cám dỗ”:

Trong mẩu truyện này, Satan đã thử Chúa Jesus 3 lần.

Trong cả ba lần, Jesus đều chỉ trả lời bằng cách nhắc đến và dẫn lời về Chúa cha chứ không trực tiếp trả lời vướng mắc của Satan dành cho mình. Đặc biệt trong lần thứ 3, Jesus bảo rằng chính Satan cũng sẽ chỉ thờ lạy Chúa Trời, và chỉ Chúa Trời mà thôi, tức Jesus biết tỏng Satan cũng đang làm việc dưới quyền Chúa Trời. Mạn phép nói dí dỏm một tí, ta có thể hiểu Chúa Jesus đang ”bực mình” vì ông Satan này dai như… quỷ và muốn bảo rằng:

Sau khi Jesus vượt qua thử thách của Satan thì từ thiên đường các thiên thần bay xuống để phụng sự Jesus, chứng tỏ Chúa Trời từ nãy đến giờ vẫn đang quan sát và không gì nằm ngoài dự tính của người.

Kết lại: Satan vốn là một thực thể được Chúa tạo ra từ đầu, có nghĩa vụ ”kiểm tra tư cách” mỗi người xem ai xứng đáng về với Chúa, ai phải xuống địa ngục.

Có câu ”lửa thử &ng, gian nan thử sức”, quả thực, nếu Chúa không có một cách thức nào đó để kiểm định đức tin của mỗi người thì làm sao ông chứng minh được ai là người xứng đáng được lên thiên đường?

Chưa thấy Lucifer đâu hết đúng không nào? Nhưng công việc của Satan thì rất mệt nhọc như Anh chị em thấy, từ đầu hắn đã phải đóng vai kẻ xấu rồi thì làm sao tương đồng với Lucifer vốn là một thiên thần tốt nhưng trở nên sa ngã được?

Lucifer là một đứa con hư hỏng khác!

Chúa Trời là đấng tạo hóa, cha của muôn loài. Tất nhiên đọc đến đây Cả nhà biết ông ấy hiện có 2 tạo vật quan trọng là Satan và Jesus. Thế nhưng chưa chắc Chúa Trời cưng chiều hai người đấy nhất mà lại là một tạo vật khác, được mệnh danh là ”firstborn” của người, đó chính là Lucifer. Trước khi quay lại trích dẫn trong Sách Khải Huyền và Isaiah để dẫn chứng thì xin được liệt kê một số cột mốc để bạn đọc dễ hiểu trước:

Như vậy, bạn đọc có thể tương đối phân biệt được Satan và Lucifer, và nên lưu ý là hình tượng Lucifer vốn được sáng tạo và thêm thắt rất nhiều thông qua thi ca nhạc họa thời La Mã, bản thân anh hùng này không được mô tả rõ rệt trong Kinh Thánh. Tuy nhiên vẫn cần một số thuyết khác để đóng góp thêm cho đầy đủ.

Thuyết 7 đại tội và Thất Hoàng Địa Ngục phân biệt Lucifer và Satan

Các bạn hãy nhớ con số 7 là con số hoàn hảo trong Thiên Chúa giáo. Nếu chúng ta có Sevenfold Spirit như vừa kể thì cũng có 7 đại tội (seven deadly sins) với 7 con ác quỷ đứng đầu địa ngục (seven princes of hell).

7 anh hùng ác quỷ này cũng dùng tội lỗi mà mình đại diện vì một mục đích duy nhất là thử lòng con người, tất nhiên nếu chấp nhận và lý luận thuận theo sự kiện chiến tranh thiên đường bản thân họ cũng là những thiên thần bị đánh bại cùng với Lucifer và bị đày xuống trần.

Theo phân loại của nhà thần học, giám mục người Đức Peter Binsfeld thì 7 mối tội đầu với 7 con quỷ tượng trưng cho chúng như sau:

Xem Thêm : ăn học và làm theo tấm gương đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh

Theo như thuyết trên của Peter Binsfeld sáng tạo &o năm 1589 thì ông ủng hộ thuyết Lucifer và Satan là hai thực thể khác nhau. Đồng thời, Satan vốn giữ nhiệm vụ chính là nổi trận lôi đình trừng phạt những con người không biết ăn năn ân hận lỗi nơi hỏa ngục nên đại diện cho cơn giận dữ. Ngoài ra đó Lucifer vẫn tượng trưng cho lỗi lầm khiến anh ta bị đày xuống trần là kiêu ngạo.

Tất nhiên cũng có những thuyết khác nhưng thuyết của Binsfeld khá nổi tiếng và cũng logic, phù hợp với những trích dẫn từ Kinh Thánh, có thể phục vụ cho mục đích phân biệt Lucifer và Satan trong bài viết này.

Cuối cùng, phân biệt dựa trên đặc điểm mô tả và hình dáng bên ngoài theo logic bình thường

Satan lẫn Lucifer đều xuất hiện trong các văn hóa phẩm như truyện tranh, phim, game làm say mê nhiều thế hệ. Dựa trên những khái niệm căn bản nhất về hai hero này chúng ta có thể thấy những người nghệ sĩ khi sáng tạo nên concept của anh hùng cũng đã có sự phân biệt dưới cách tư duy logic của riêng họ.

Lucifer là một ”thiên thần sa ngã”, cái brand name nhấn mạnh bản chất lẫn sự biến chất của thực thể đó. Dù họ đã sa ngã nhưng vẫn là thiên thần và sự biến chất thường được bộc lộ qua màu sắc của đôi cánh, từ trắng đã biến thành đen.

Hình như đó, Satan vốn là ”ác quỷ” ngay từ ban đầu, nhân vật này không được tạo ra như một thiên thần. Satan được miêu tả với hình dạng dữ tợn, thường có đôi cánh dơ bẩni, đuôi có chóp nhọn, đầu có sừng hoặc chân có móng guốc như loài dê chẳng hạn.

Dựa trên nhiều thuyết đã phân tích qua thì thực chất hai nhân vật này cũng có sự khác biệt cả trong Kinh Thánh lẫn trong cách nghĩ thường nhật của con người khi tiếp cận các khái niệm.

Lời kết

Để kết thúc bài viết này, người viết xin tóm tắt lại nội dung trên. Trước hết, bạn đọc nên hiểu quan điểm của người Cơ-Đốc Giáo rằng Chúa Trời là đấng sáng tạo, toàn mỹ, toàn thiện. Thực tế mà nói, thì không có gì qua được mắt của Chúa Trời hoặc có thể đối địch lại với ông.

Tất cả những sự kiện xảy ra, từ lúc khai thiên lập địa cho đến lúc tận thế được tiên tri trong sách Khải Huyền thì đều nằm trong tính toán của Chúa, mỗi nhân vật đều có một vai trò mà Chúa đã sắp đặt sẵn vì một mục đích nào đó mà con người chưa hiểu hết.

Bản thân các nhân vật như Jesus, Satan, Lucifer và hết thảy các thiên thần, ác quỷ khác đều có một sứ mệnh mà Chúa giao cho họ. Bằng cách này hay cách khác, họ đều phụng sự Chúa với mục đích duy nhất là ảnh hưởng với con người theo cách riêng (có thể là hỗ trợ, cứu rỗi, thử thách hoặc trừng phạt).

Để lý giải một cách dí dỏm thì hãy xem Chúa Trời và các tạo vật của ông giống như một công ty sản xuất mà trong đó, con người chính là sản phẩm ”đồ chơi” được Chúa tin yêu nhất và tốn nhiều chất xám để thiết kế nên.

Mặc dù vậy, Chúa Trời trong vai chủ đầu tư kiêm luôn chủ tịch hội đồng quản trị lẫn nghệ sĩ tạo hình rất lo lắng với chất lượng của sản phẩm công ty mình làm ra. Chúa Jesus thì giữ chức giám đốc nhân sự, chuyên quản lý nhân viên (các tông đồ và con chiên). Ông Satan là giám đốc phòng giám định chất lượng, ông này vừa dữ vừa khó, sản phẩm đầu ra bao nhiêu ổng test hết, đứa nào tốt đẹp thì cho phép lên kệ trưng bày (lên thiên đường), đứa nào vừa lỗi vừa xấu thì mang đi thiêu hủy (xuống hỏa ngục), chính vì khó tính như cho nên vì thế trong công ty ai cũng ghét ông Satan.

Còn Lucifer, anh này thì vừa đẹp trai vừa phong độ, vốn là cố vấn cấp cao của chủ tịch hội đồng quản trị nên rất được trọng dụng, một bữa nọ anh thiếu kềm chế, làm trái ý trên dẫn đến bị rầy la nên làm phản. Anh ta định lôi kéo công nhân biểu tình lật luôn ghế sếp. Mặc dù tài ba nhưng vây cánh chưa đủ thế là Lucifer đảo chính thất bại. Anh bị giáng chức xuống nhà xưởng làm trưởng phòng thẩm định, phải đi test sản phẩm chung với ông Satan. 2 tay này vừa xấu xí vừa dữ như nhau nên hay bị nhầm lẫn.

Hy vọng bài viết này sẽ mang lại những dữ kiện thú vị và có ích đối với bạn đọc đam mê tìm hiểu về tôn giáo và những hình tượng tâm linh phong phú trong văn hóa, đời sống.

Thông qua bài viết, Lost Bird mong muốn sẽ mang lại nguồn động lực để chúng ta đào sâu phân tích và học hỏi kho tàng văn hóa vô tận của nhân loại. Nếu bạn đọc có bất cứ đề tài thú vị nào cần chia sẻ và muốn Lost Bird viết bài thì đừng ngại đề xuất với biên tập viên thông qua Fanpage của Lost Bird nhé!