Cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam lần thứ nhất của Thực dân Pháp

Ngày 7/5/1954, Pháp thất trận tại Điện Biên Phủ trong cuộc chiến tổng lực cuối cùng nhằm chốt hạ số phận của Việt Nam và hai nước Đông Dương khác. Thất bại này đã đưa tới con đường duy nhất của Pháp là ký &o Hiệp định Gionevo, chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình và rút quân hoàn toàn khỏi Đông Dương. Tính tới hiện nay, Pháp đã “ngự trị” tại Việt Nam gần 100 năm, kể từ cuộc xâm lược đầu tiên khi đánh &o cửa biển Đà Nẵng năm 1858.

Bạn Đang Xem: Cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam lần thứ nhất của Thực dân Pháp

Từ giữa thế kỷ 19, Pháp là nước tư bản chủ nghĩa phát triển ở Châu Âu, luôn ráo riết tìm cách xâm chiếm hòng khai thác thuộc địa, làm giàu cho nước mình. Tại Việt Nam, tuy độc lập nhưng chế độ phong kiến khủng hoảng trầm trọng và ngày càng rối ren, nhiều cuộc khởi nghĩa của nông dân chống lại triều đình diễn ra khiến cho tình hình ngày càng trở nên phức tạp. Nhiều quốc gia Châu Âu tìm cách can thiệp và đặt ảnh hưởng tại Việt Nam nhưng đều thất bại. Được sự hậu thuẫn của Tây Ban Nha, sau nhiều lần khiêu khích ngày 31/8/1858 khoảng gần 3000 binh lính và sĩ quan, đã kéo tới dàn trận trước cửa biển Đà Nẵng. Âm mưu của Pháp là chiếm Đà Nẵng làm căn cứ, rồi tấn công ra Huế, nhanh chóng buộc triều đình nhà Nguyễn đầu hàng. Có thể chia cuộc chiến tranh xâm lược lần thứ nhất của Thực dân Pháp làm 4 giai đoạn như sau:

Giai đoạn 1: Từ ngày 01/9/1958 đến 05/6/1962

Ngày 1/9/1858, liên quân Pháp – Tây Ban Nha chiếm bán đảo Sơn Trà, Đà Nẵng. Tại đây Pháp chủ trương thực hiện phương án “đánh nhanh thắng nhanh” nhưng vấp phải kế sách “vườn không nhà trống” và sự chống trả của quân triều Nguyễn (dưới sự dẫn dắt của Nguyễn Tri Phương) và người dân địa phương. Sau nhiều lần đánh chiếm Sơn Trà không thành, 5 tháng sau Pháp chuyển hướng chiến lược sang Gia Định.

Sáng 17/02/1859, sau khi bắn phá 12 đồn dọc hai bờ sông và 3 cảng trên sông Sài Gòn, quân Pháp công hãm thành Gia Định, đến 10 giờ cùng ngày thì thành Gia Định thất thủ. Mục đích chọn Gia Định là bởi Gia Định xa Trung Quốc, sẽ tránh được sự can thiệp của nhà Thanh, xa kinh đô Huế sẽ tránh được tiếp viện của triều đình. Chiếm được Gia Định sẽ chiếm được kho lúa gạo. Hơn nữa, từ Gia Định sẽ dễ dàng theo sông Cửu Long đánh ngược lên Campuchia, làm chủ lưu vực sông Mê Kông

Từ ngày 8/5 – 18/11/1860, Pháp tấn công tuyến phòng thủ Thuận An – Huế. Ngày 12/4/1861, Pháp chiếm Mỹ Tho, tỉnh Định Tường. Ngày 9/12/1861, Pháp chiếm Côn Đảo. Từ ngày 16 – 18/12/1861, Pháp đánh chiếm Biên Hoà. Từ ngày 21 – 23/3/1862, Pháp đánh chiếm Vĩnh Long.

Xem Thêm : Khá Bảnh là ai? Tiểu sử, tại sao Khá Bảnh lại đi tù 10 năm 6 tháng

Ngày 5/5/1862, Pháp chiếm Thuận An – Huế để gây sức ép buộc triều đình Huế kí hiệp ước Nhâm Tuất (1862) nhượng 3 tỉnh miền Đông là Gia Định, Định Tường, Biên Hoà và đảo Côn Sơn.

Giai đoạn 2: (từ 20/6/1867 – 15/3/1874)

6/1867, Pháp đánh chiếm Vĩnh Long lần 2, rối lần lượt tiến đánh Châu Đốc, Hà Tiên và đơn phương tuyên bố lục tỉnh là lãnh địa của Pháp.

Năm 1872, Pháp mở rộng chiến tranh xâm lược ra miền Bắc Việt Nam.

Ngày 12/11/1873, Pháp gửi tối hậu thư buộc tổng đốc Nguyễn Tri Phương giao nộp thành Hà Nội. Sau khi bị phản đối, ngày 20/11/1873 Pháp đánh chiếm Hà Nội. Ngay sau đó tiếp tục đánh chiếm các tỉnh Hưng Yên, TP Bắc Ninh, Thái Nguyên.

Trong tháng 12/1873, Pháp lần lượt chiếm Hải Dương, Ninh Bình, Nam Định. chấm dứt giai đoạn này, Pháp ép triều đình Huế kí hiệp ước thừa nhận quyền cai trị của Pháp ở lục tỉnh và nhiều điều khoản trói buộc khác.

Năm 1874, Pháp phải trả lại triều đình Huế một số tỉnh như: Hà Nội (16/2/1874); Hải Dương (31/12/1873); Ninh Bình (8/1/1874); Nam Định (10/1/1874).

Giai đoạn 3 (từ 25/3/1882 – 25/8/1883)

Xem Thêm : PaintTool SAI Phần mềm vẽ Chibi dễ thương – Download.com.vn

Ngày 25/4/1882, sau khi Tổng đốc Hoàng Diệu khước từ tối hậu thư giao nộp thành, Pháp đã tiến hành đánh chiếm thành Hà Nội. Đến 3/1883, Pháp chiếm Hòn Gai và chiếm Nam Định lần hai ngay sau đó. Đến giờ đây, Pháp đã chiếm hầu hết các tỉnh Bắc Kỳ.

Từ ngày 18 – 20/8/1883, Pháp đánh chiếm cửa Thuận An – Huế và chấm dứt bằng Hiệp ước Quý Mùi (1883).

Sở dĩ Pháp có thể dễ dàng chiếm được Bắc Kỳ là bởi Nhà Nguyễn cầu cứu quân Thanh, những quân Thanh lại bắt tay với Pháp cùng vơ vét nước ta. Ngoài ra những giao tranh giữa quân triều đình với Pháp diễn ra yếu ớt thì các cuộc khởi nghĩa của quân dân lại diễn ra mạnh mẽ nhưng thiếu đường lối nên không đem đến những thắng lợi nhất định. Thêm &o đó, sự bạc tình nhược của triều đình khi liên tục ký những hiệp ước khiến cho tình hình chính trị ngày càng rối ren, phực tạp, đời sống nhân dân cực khổ, thổ phỉ hoành hành.

Giai đoạn 4 (từ 1/9/1883 – 6/6/1884)

Trong thời gian này Pháp nhanh chóng chiếm được các tỉnh Ninh Bình (1883), Sơn tây (1883), Phả Lại (1884), Bắc Ninh (1883), Thái Nguyên (1883), Lâm Thao (1884), Tuyên Quang (1884)

Ngày 6 tháng 6 năm 1884, hòa ước Patenôtre được ký kết tại kinh đô Huế gồm có 19 điều khoản, chia nước Đại Nam ra làm ba xứ: Bắc Kỳ, Trung Kỳ và Nam Kỳ dưới ba chế độ khác nhau. Mỗi kỳ có một chế độ cai trị riêng như là ba nước riêng biệt. Nam Kỳ là xứ thuộc địa Pháp, Bắc Kỳ và Trung Kỳ là xứ Pháp bảo hộ nhưng triều đình nhà Nguyễn trên danh nghĩa vẫn được quyền kiểm soát. Cuộc chiến chống Pháp xâm lược của người Việt hoàn toàn thất bại.

Cùng với Việt Nam, Pháp chiếm Campuchia năm 1863 và thôn tính Lào năm 1893, từ đây chính thức áp đặt sự thống trị lên toàn bộ Đông Dương, tiến hành cuộc khai thác thuộc địa, làm giàu cho nước Pháp./.